love-just-love

یکی از بزرگان عرب از قبیله ‌ی بنی‌عامر ( احتمالا در زمانه‌ ی خلفای بنی‌ امیه ) فرزندی نداشت. پس از دعا و نذر و نیاز بسیار، خداوند به او پسری عنایت می ‌کند که نامش را قیس می ‌گذارند. قیس هرچه بزرگتر می ‌شود، بر زیبایی وکمالاتش افزوده می ‌گردد. تا این‌که به سن درس خواندن می ‌رسد و او را به مکتب می ‌فرستند. در مکتب به جز پسرهای دیگر ، دخترانی نیز بودند که هر کدام از قبیله‌ ای برای درس خواندن آمده‌ بودند. در میان آنان دختری نه چندان زیبا به ‌نام لیلی ، دل از قیس می ‌برد و کم‌ کم خودش نیز دل‌ باخته‌ ی قیس می ‌شود. این دو دیگر فقط به اشتیاق دیدار هم به مکتب می ‌روند. روزبه ‌روز آتش این عشق بیشتر شعله می ‌کشد و اگرچه سعی می ‌کنند این دلدادگی از چشم دیگران پنهان بماند. اما بی ‌قراری ‌های قیس باعث می ‌شود که دیگران به او لقب مجنون (دیوانه) بدهند و آن‌قدر به طعنه سخن می ‌گویند تا به گوش پدر لیلی هم می ‌رسد. بنابراین از رفتن لیلی به مکتب جلوگیری می ‌کند و این فراق و ندیدن روی معشوق، شیدایی قیس را به نهایت می‌ رساند. قیس با ظاهری آشفته و پریشان، در کوچه و بازار، اشک ‌ریزان در وصف زیبایی های لیلی شعر می خواند. آن‌ چنان که کاملا به ‌نام مجنون معروف می ‌شود و قصه‌ اش بر سر زبان‌ها می ‌افتد. تنها دل‌خوشی او این است که شب‌ها پنهانی به محل زندگی لیلی برود و بوسه ‌ای بر در دیوار آن‌ جا بزند و برگردد. در و خویشاوندان مجنون هرچه نصیحتش می ‌کنند که از این رسوایی دست بردارد ؛ فایده ‌ای نمی ‌بخشد. بالاخره پدر قیس تصمیم می ‌گیرد به خواستگاری لیلی برود. در قبیله ‌ی لیلی پدر و اقوام او ، بزرگان بنی‌عامر را با احترام می ‌پذیرند اما وقتی سخن از خواستگاری لیلی برای قیس می‌ شود. پدر لیلی می ‌گوید: « وصلت دیوانه‌ ای با خاندان ما پذیرفته نیست. چون حیثیت و آبروی ما را در میان قبائل عرب بر باد می ‌دهد و تا قیس اصلاح نشود و راه و رسم عاقلان را در پیش نگیرد او را به دامادی نمی ‌پذیرم.» پدر و خویشان مجنون ناامید برمی ‌گردند و او را پند می ‌دهند که از عشق این دختر صرف‌‌ نظر کن زیرا که دختران زیباروی بسیاری در قبیله ‌ی بنی‌عامر یا قبائل دیگر هستند که حاضرند همسری تو را بپذیرند. اما مجنون آشفته‌ تر از پیش سر به بیابان می ‌گذارد و با جانوران و درندگان همدم می‌ شود. پدر مجنون به توصیه‌ ی مردم پسرش را برای زیارت به کعبه می ‌برد و از او می ‌خواهد که دعا کند تا خدا او را از این عشق شوم رهایی دهد و شفا بخشد. اما مجنون حلقه ‌ی خانه ‌ی خدا را در دست می‌ گیرد و از پروردگار می ‌خواهد که لحظه به لحظه، عشق لیلی را در دل او بیفزاید تا حدی که حتی اگر او زنده نباشد عشقش باقی بماند و آن‌قدر برای لیلی دعا می ‌کند که پدرش درمی ‌یابد این درد درمان پذیر نیست و مأیوس برمی ‌گردد. در این میان مردی از قبیله‌ ی بنی ‌اسد به‌ نام « ابن‌سلام » دلباخته‌ ی لیلی می‌ شود و خویشانش را با هدایای بسیار به خواستگاری او می ‌فرستد. پدر لیلی نمی‌ پذیرد و از او می ‌خواهد تا کمی صبر کند تا جواب قطعی را به او بدهد. nروزی یکی از دلاوران عرب به نام نوفل در بیابان مجنون را غزل‌ خوانان و اشک ‌ریزان می ‌بیند. از حال او می ‌پرسد. وقتی ماجرای او و عشقش به لیلی را می ‌شنود به حالش رحمت می‌ آورد. از او دلجویی می‌ کند و قول می ‌دهد او را به وصال لیلی برساند. پس با عده‌ ای از دلاوران و جنگ‌ جویانش به قبیله‌ ی لیلی می‌ رود و از آنان می ‌خواهد لیلی را به عقد مجنون درآورند. اما آنان نمی ‌پذیرند و آماده‌ ی نبرد می ‌شوند. نوفل جنگ و کشته ‌شدن بی ‌گناهان را صلاح نمی ‌بیند و از درگیری منصرف می گردد مجنون دل ‌شکسته دوباره رهسپار کوه و بیابان می ‌شود. از سوی دیگر ابن‌ سلام (خواستگار لیلی) آن‌قدر اصرار می ‌کند و هدیه می ‌فرستد تا ناچار پدر لیلی به ازدواج او رضایت می‌ دهد. پس از جشن عروسی وقتی ابن‌ سلام عروس را به خانه می ‌برد، هنگامی که می ‌خواهد به او نزدیک شود، لیلی سیلی محکمی می ‌زند وبه خداوند قسم می‌ خورد که: « اگر مرا هم بکشی نمی ‌توانی به وصال من برسی .» شوهرش هم به اجبار از این کار چشم می ‌پوشد و تنها به دیدار و سلامی از او راضی می ‌شود. در همین ایام مرد شترسواری مجنون را در زیر درختی مشغول یاد و نام لیلی می ‌بیند، فریاد برمی‌ آورد که: « ای بی‌ خبر! چرا بیهوده خود را عذاب می‌ دهی؟ آن‌که تو را این‌ چنین از عشقش بی ‌تاب کرده‌ است اکنون در آغوش شوهرش از یاد تو غافل است. این بی ‌قراری را رها کن که زنان شایسته ‌ی عهد و پیمان نیستند» مجنون چون این سخن گزاف را می ‌شنود. فریادی جگرسوز برمی ‌آورد و بی‌ هوش به خاک می‌غلطد. مرد پشیمان می‌ شود. از شتر پیاده می‌ گردد و از مجنون دل‌ جویی می ‌کند که: «من سخن به درستی نگفتم، لیلی اگر چه بر خلاف میلش شوهر کرده‌ است. اما به عهد و پیمان پایبند است و جز نام تو را بر زبان نمی ‌آورد.» ولی مجنون دل ‌خسته و نالان به راه می ‌افتد و در خیال و ذهن خود با لیلی گفتگو می ‌کند و لب به شکایت می‌ گشاید که: « کجا رفت آن با هم نشستن‌ ها و عهد بستن در عشق، کجا رفت آن ادعای دوستی و تا پای جان به یاد هم بودن، تو نخست با پذیرفتن عشقم سربلندم کردی ولی اکنون با این پیمان ‌شکنی خوارم نمودی، اما چه‌ کنم که خوبرویی و این بی‌ وفائیت را هم تحمل می‌ کنم.» پدر مجنون باز به دیدار فرزندش می ‌رود و او را پند می ‌دهد اما سودی ندارد و مدتی بعد با غصه و درد می‌ میرد. اما مجنون پس از شبی سوگواری بر مزار پدر ، به صحرا بازمی ‌گردد و با جانوران همنشین می ‌شود. روزی سواری نامه ‌ای از لیلی برای مجنون می‌ آورد که در آن از وفاداریش به او خبر می ‌دهد. این نامه مرهمی بر دل مجروح اوست و مجنون با نامه‌ ای لبریز از عشق به آن پاسخ می‌ دهد. چندی بعد مادر مجنون نیز در می‌ گذرد و غم مجنون را صد چندان می ‌کند. روزی لیلی دور از چشم شوهرش، توسط پیرمردی برای مجنون پیغام می ‌فرستد که مشتاق است او را در نخلستانی ببیند.n در هنگام ملاقات، لیلی برای حفظ حرمت آبروی خود، از 10 گام فاصله، به مجنون نزدیک‌تر نمی ‌شود و به پیرمرد می ‌گوید: « از مجنون بخواه آن غزل‌هایی را که در وصف عشق من می‌ خواند و ورد زبان مردمان است؛ چند بیتی برایم بخواند» مجنون که مدهوش شده است پس از هشیاری، چند بیتی در وصف عشق خود و دلربائی لیلی می ‌خواند و آرزو می ‌کند شبی مهتابی در کنار هم باشند و راز دل بگویند. سپس مجنون دوباره به دشت و صحرا، و لیلی به خیمه‌ گاه خود بازمی ‌گردد. لیلی در خانه ‌ی شوهر از هیبت همسر و شرم خویشان، جرأت گریستن و ناله کردن از فراق یار را ندارد پس در تنهایی اشک می ‌ریزد و در مقابل دیگران لبخند می ‌زند. تا این که ابن ‌سلام (شوهر لیلی) بیمار می ‌شود و پس از مدتی از دنیا می ‌رود. لیلی مرگ همسر را بهانه می ‌کند. بغض ‌های گره‌ خورده در گلو را می ‌شکند و به یاد دوست گریه آغاز می ‌کند. به رسم عرب ، زنان شوهر مرده ، بایست تا مدتی تنها باشند و برای همسرشان عزاداری کنند، بنابراین لیلی پس از مدت‌ها فرصت می‌ یابد در تنهائی خود چند بیتی بخواند و از عشق مجنون گریه سردهد. با رسیدن فصل پائیز، گلستان وجود لیلی نیز رنگ خزان به خود می ‌گیرد. بیماری ، پیکرش را در هم می ‌شکند و به بستر مرگ می ‌افتد. لیلی به مادرش وصیت می ‌کند: «پس از مرگ مرا چون عروس آراسته کن و مانند شهیدان با کفن خونین به خاک بسپار( با توجه به این حدیث: «هر که عاشق شود و پاکدامنی ورزد چون بمیرد شهید است») و آن‌ هنگام که عاشق آواره‌ ی من بر مزارم آمد، بگو لیلی با عشق تو از دنیا رفت و امروز هم که چهره در نقاب خاک کشیده ؛ آرزو مند توست» پس از مرگ لیلی، مادرش با ناله و شیون بسیار، او را چون عروسی می ‌آراید و به خاکش می‌ سپارد. چون خبر درگذشت لیلی به مجنون بیچاره می ‌رسد. اشک‌ریزان و سوگوار بر سر آرامگاه لیلی می ‌آید. مزار او را در آغوش می ‌گیرد و چنان نعره‌ می ‌زند و می ‌گرید که هر شنونده‌ ای متأثر می ‌شود. سپس لیلی را خطاب قرار می‌ دهد که: «ای زیباروی من! در تاریکی خاک چگونه روزگار می‌ گذرانی. حیف از آن همه مهربانی که در خاک پنهان شد و اگر رفته‌ ای اندوه تو در دل من جاودانه است.» آن‌گاه برمی ‌خیزد و سر به صحرا می‌ گذارد و همه جا را از مرثیه ‌‌هایی که در سوگ لیلی می ‌خواند؛ پر ناله می‌ کند. اما تاب نمی ‌آورد و همراه جانوران و درندگانی که با او انس گرفته‌ اند برسر مزار لیلی باز می ‌گردد. مانند ماری که بر گنج حلقه زده ؛ آرامگاه یار را در بر می ‌گیرد و از خدا می ‌خواهد که از این رنج رهایی یابد و در کنار یار آرام گیرد. پس نام معشوق را بر زبان می‌ آورد و جان به جان آفرین تسلیم می ‌کند. تا یک سال پس از مرگ مجنون، جانورانی که با او مأنوس بوده‌اند ؛ پیرامون مزار لیلی و پیکر مجنون را رها نمی‌کنند ؛ به حدی که مردم گمان می‌ کنند مجنون هنوز زنده ‌است و از ترس حیوانات و درندگان کسی شهامت نزدیک شدن به آن‌جا را پیدا نمی‌ کند. پس از آن‌که بالاخره جانوران پراکنده می‌ شوند، مردمان می ‌بینند در اثر مرور زمان ، از پیکر مجنون جز استخوانی نمانده ‌است که همچنان مزار لیلی را در آغوش دارد.n آنان آرامگاه لیلی را می ‌گشایند و استخوان‌های مجنون را در کنار معشوقش به خاک می‌ سپارند ( نظامی چون خودش نیز، همسرش را در جوانی از دست داده‌است؛ ماجرای مرگ لیلی و سوگواری مجنون را بسیار جانسوز بیان می‌ کند ). گویند آرامگاه این دو دلداده سال‌ها زیارتگاه مردم بوده‌ است و هر دعایی در آنجا مستجاب می شد.